Dlaczego stres
szkodzi jelitom?
Dlaczego
stres szkodzi
jelitom?
Dzieje się tak dlatego, że mózg i jelito pozostają ze sobą w stałym kontakcie i są w stanie wpływać na swoje funkcjonowanie.
Połączenie to nazywamy osią mózgowo-jelitową.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj
Stres poprzez wpływ na współczulny układ nerwowy może modulować poziomy kwasu żołądkowego, wpływać na motorykę żołądka oraz stymulować defekację. W komunikacji między oboma narządami biorą też udział hormony. Szczególne znaczenie mają tu tzw. hormony stresu tj. kortyzol i noradrenalina. Okazuje się, że mają one spory wpływ na mikrobiotę jelitową, czyli bakterie bytujące w jelitach.
Wywołane stresem zmiany mikrobioty, mogą negatywnie odbijać się na funkcjonowaniu przewodu pokarmowego
Dzieje się tak dlatego, że mózg i jelito pozostają ze sobą w stałym kontakcie i są w stanie wpływać na swoje funkcjonowanie.
Połączenie to nazywamy osią mózgowo-jelitową.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj
Stres poprzez wpływ na współczulny układ nerwowy może modulować poziomy kwasu żołądkowego, wpływać na motorykę żołądka oraz stymulować defekację. W komunikacji między oboma narządami biorą też udział hormony. Szczególne znaczenie mają tu tzw. hormony stresu tj. kortyzol i noradrenalina. Okazuje się, że mają one spory wpływ na mikrobiotę jelitową, czyli bakterie bytujące w jelitach.
Wywołane stresem zmiany mikrobioty, mogą negatywnie odbijać się na funkcjonowaniu przewodu pokarmowego
Jak hormony stresu wpływają na mikrobiotę?
Noradrenalina wydzielana przez neurony jelitowego układu nerwowego, sprawia, że żelazo, potrzebne do namnażania się bakterii patogennych, staje się dla nich bardziej biodostępne. To sprzyja ich nadmiernemu rozrostowi – powstaje ich nawet 1000 x więcej! Dodatkowo noradrenalina zwiększa przyleganie tych bakterii do nabłonka jelitowego. W następstwie dochodzi do zwiększonego wychwytywania patogenów przez komórki dendrytyczne i masowej prezentacji antygenów limfocytom czemu towarzyszy wzrost intensywności intensywności stanu zapalnego.
Sytuacji tej sprzyja również wydzielany pod wpływem stresu kortyzol, który powoduje rozszczelnianie bariery jelitowej. Przenikające wówczas do krwi antygeny bakteryjne, docierają do podwzgórza i stanowią dla niego stresory wewnętrzne. Podwzgórze reagując na stan zapalny spowodowany rozszczelnieniem bariery jelitowej, zwiększa wydzielanie kortyzolu, który z kolei znowu stymuluje wydzielanie noradrenaliny w jelicie. Mamy wówczas do czynienia z mechanizmem błędnego koła – stres wywołuje zmiany w jelicie, które z kolei negatywnie wpływają na mózg.
Wykazano, że już krótkotrwały stres wywołuje zmianę składu mikrobioty.
W mysim modelu zwierzęcym już nawet 2 godziny po stresie społecznym następowało znaczące zmniejszenie się populacji bytujących w jelitach, korzystnych dla naszego zdrowia bakterii z rodzaju Lactobacillus.
Podobny spadek liczby dobroczynnych bakterii zaobserwowano u studentów w trakcie sesji egzaminacyjnej. Wzrasta wówczas za to ilości bakterii patogennych, które mogą wywoływać stany zapalne w obrębie przewodu pokarmowego. Normalizacja ilości bakterii patogennych po nadmiernym wzroście poziomu noradrenaliny i kortyzolu może trwać nawet 2 tygodnie.
Co ciekawe podawanie niektórych probiotyków może wpłynąć korzystnie zarówno na przewód pokarmowy jak i obniżyć poziom stresu.
Wykazano np. że podawanie szczepu L. plantarum 299v uczniom przygotowującym się do sesji egzaminacyjnej obniżyło ich poziom kortyzolu w porównaniu do grupy, która przyjmowała placebo. L. plantarum 299v, to również jeden z najlepiej przebadanych szczepów probiotycznych, łagodzących bóle brzucha, wzdęcia i zaburzenia wypróżniania. To szczep często rekomendowany w zespole jelita nadwrażliwego. Schorzenie to bardzo często podlega zaostrzeniu właśnie pod wpływem stresu. Szczep ten można podawać zarówno dorosłym jak i dzieciom powyżej 1 roku życia.
Zdolność do obniżania poziomu kortyzolu wykazano również dla szczepów Lactobacillus helveticus Rosell 0052 i Bifidobacterium longum Rosell 0175. Szczepy te rekomendowane są przez Kanadyjski Departament ds produktów leczniczych pochodzenia naturalnego jako psychobiotyk, który promuje równowagę emocjonalną, łagodzi ogólne objawy lękowe i pomaga w łagodzeniu dolegliwości żołądkowo-jelitowych wywołanych stresem. Ten zestaw probiotyczny można stosować u dzieci powyżej 3 roku życia. Pierwsze korzyści z przyjmowania probiotyków można odczuć już po 2 tygodniach, niemniej zaleca się przynajmniej ich 3 miesięczne podawanie.
autor
dr n. farm.
Natasza Staniak
Literatura:
1. Andersson H, Tullberg C, Ahrné S, Hamberg K, Lazou Ahrén I, Molin G, Sonesson M, Håkansson Å. Oral Administration of Lactobacillus plantarum 299v Reduces Cortisol Levels in Human Saliva during Examination Induced Stress: A Randomized, Double-Blind Controlled Trial. Int J Microbiol.2016;2016:8469018.
2. Foster JA, Rinaman L, Cryan JF. Stress & the gut-brain axis: Regulation by the microbiome. Neurobiology of Stress. 2017,7:124-36
3. Misiak B, Łoniewski I, Marlicz W, Frydecka D, Szulc A, Rudzki L, Samochowiec J. The HPA axis dysregulation in severe mental illness: Can we shift the blame to gut microbiota? Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2020 Aug 30;102:109951.
4. Sandrini S et al.: Microbial endocrinology: host-bacteria communication within the gut microbiome. J Endocrinol. 2015; 225 (2): R21-34
5. Nordström EA, Teixeira C, Montelius C, Jeppsson B, Larsson N. Lactiplantibacillus plantarum 299v (LP299V®): three decades of research. Benef Microbes. 2021 Oct 11;12(5):441-465.
6. Skonieczna-Żydecka K, Marlicz W, Misera A, Koulaouzidis A, Łoniewski I. Microbiome-The Missing Link in the Gut-Brain Axis: Focus on Its Role in Gastrointestinal and Mental Health. J Clin Med. 2018 Dec 7;7(12):521. doi: 10.3390/jcm7120521. PMID: 30544486; PMCID: PMC6306769.
7. https://www.prnewswire.com/news-releases/five-probiotic-formulations-from-lallemand-granted-health-claims-by-health-canada-191808791.html
powrót do
