Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u dzieci
– w jakim momencie jesteśmy
Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u dzieci
– w jakim momencie jesteśmy
Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego (ang. functional gastrointestinal disorders, FGID) to dość częsty problem w pediatrii. Szacuje się, że dotyczą nawet co piątego dziecka, niezależnie od wieku. Najprościej mówiąc – są to dolegliwości przewlekłe lub nawracające ze strony układu pokarmowego, które nie wynikają z choroby organicznej, a często nie widać zmian w badaniach obrazowych i laboratoryjnych. U bardzo małych dzieci często obserwujemy ulewania, kolki czy zaparcia czynnościowe. W starszym wieku dzieci mogą skarżyć się na bóle brzucha, zespół jelita nadwrażliwego (IBS), nudności czy przewlekłe zaparcia. Dla rodziców bywa to bardzo frustrujące – dziecko cierpi, a wyniki badań są w normie.
Dlaczego tak się dzieje? Winne są mechanizmy czynnościowe – czyli nieprawidłowa praca mięśni przewodu pokarmowego, zwiększona wrażliwość jelit, czasem zmiany w mikrobiomie jelitowym czy zaburzenia w komunikacji jelito–mózg. Nie bez znaczenia są emocje, stres oraz środowisko, w jakim funkcjonuje dziecko. Dobra wiadomość jest taka, że w większości przypadków zaburzenia te nie stanowią zagrożenia dla zdrowia, a kluczem do poprawy jest właściwe podejście diagnostyczne i terapeutyczne – dostosowane do wieku i potrzeb dziecka.
Czego dotyczą FGID?
Zaburzenia czynnościowe u dzieci dzieli się często według wieku oraz w zależności od dominującego obszaru przewodu pokarmowego.
U niemowląt typowe formy to:
• regurgitacje (ulewania),
• zespół przeżuwania (ruminacja),
• kolka niemowlęca,
• zaparcie czynnościowe,
• inne: biegunka czynnościowa, dyschezja.
U dzieci starszych i młodzieży do FGID należą m.in.:
• zespół jelita nadwrażliwego (IBS),
• czynnościowe zaparcie,
• czynnościowa dyspepsja (dyspepsja czynnościowa),
• bóle brzucha związane z czynnościami przewodu pokarmowego.
Jak pomóc dziecku z zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego?
Diagnoza takich zaburzeń zwykle opiera się na dokładnym wywiadzie i ocenie objawów. Lekarz zwraca uwagę, czy nie występują tzw. „czerwone flagi” – czyli niepokojące objawy (krwawienia, spadek masy ciała, przewlekłe wymioty). Jeśli ich nie ma, a badania są prawidłowe, bardzo często rozpoznaje się właśnie zaburzenia czynnościowe. Leczenie zaburzeń czynnościowych nie opiera się jedynie na farmakoterapii. Często konieczna jest korekta sposobu karmienia, zmiany dietetyczne, suplementacja czy wprowadzenie elementów terapii behawioralnej. Pomocne bywają też techniki relaksacyjne, a u starszych dzieci – wsparcie psychologiczne. Farmakoterapia jest stosowana tylko w wybranych przypadkach i zawsze z dużą ostrożnością, bo większość badań u dzieci pokazuje ograniczoną skuteczność leków. Najważniejsze jest więc cierpliwe podejście, współpraca całej rodziny i edukacja.
Jak pomóc dziecku z zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego?
Diagnoza takich zaburzeń zwykle opiera się na dokładnym wywiadzie i ocenie objawów. Lekarz zwraca uwagę, czy nie występują tzw. „czerwone flagi” – czyli niepokojące objawy (krwawienia, spadek masy ciała, przewlekłe wymioty). Jeśli ich nie ma, a badania są prawidłowe, bardzo często rozpoznaje się właśnie zaburzenia czynnościowe. Leczenie zaburzeń czynnościowych nie opiera się jedynie na farmakoterapii. Często konieczna jest korekta sposobu karmienia, zmiany dietetyczne, suplementacja czy wprowadzenie elementów terapii behawioralnej. Pomocne bywają też techniki relaksacyjne, a u starszych dzieci – wsparcie psychologiczne. Farmakoterapia jest stosowana tylko w wybranych przypadkach i zawsze z dużą ostrożnością, bo większość badań u dzieci pokazuje ograniczoną skuteczność leków. Najważniejsze jest więc cierpliwe podejście, współpraca całej rodziny i edukacja.
Jeśli Twoje dziecko zmaga się z przewlekłymi bólami brzucha czy zaparciami, nie wpadaj w panikę – ale też nie bagatelizuj. Skonsultuj się z pediatrą lub gastrologiem dziecięcym, który pomoże odróżnić, czy to problem czynnościowy, czy jednak wymaga szerszej diagnostyki.
Jeśli Twoje dziecko zmaga się z przewlekłymi bólami brzucha czy zaparciami, nie wpadaj w panikę – ale też nie bagatelizuj. Skonsultuj się z pediatrą lub gastrologiem dziecięcym, który pomoże odróżnić, czy to problem czynnościowy, czy jednak wymaga szerszej diagnostyki.
autor
Dominika Maciejewska-Markiewicz
powrót do
